Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy, dieta, leczenie

JOANNA WASILUK • dawno temu • 3 komentarze

Co to jest PCOS, czyli zespół policystycznych jajników? PCOS jest najczęstszym zaburzeniem hormonalnym, którego objawy dotyczącą głównie kobiet w wieku rozrodczym, ale początki choroby mogą sięgać okresu dojrzewania. Zaburzenia równowagi hormonalnej powodują, że komórki jajowe nie dojrzewają lub nie mogą zostać uwolnione do jajowodu podczas owulacji. Pęcherzyki jajnikowe otaczające komórki jajowe obumierają i zmieniają się w małe torbiele.

Zespół policystycznych jajników (PCOS). Wszystko, co musisz wiedzieć (123RF)

PCOS – objawy

Typowe dla PCOS objawy to:
• nieregularne cykle miesiączkowe lub ich ograniczona liczba (mniej niż 8 w roku);
• rzadkie owulacje lub ich brak;
• hirsutyzm (nadmierne owłosienie typu męskiego), dotyczy aż do 70 proc. kobiet z PCOS;
• trądzik (na twarzy, klatce piersiowej, na plecach);
• hiperandrogenizm (nadmiar androgenów, potwierdzony badaniem laboratoryjnym);
• wielotorbielowate jajniki w obrazie USG.

Jednym z najbardziej dokuczliwych i zmniejszających komfort życia objawem zespołu policystycznych jajników jest hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie typu męskiego. Owłosienie pojawia się w okolicy twarzy, brodawek sutkowych, okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

Ponadto kobiety te częściej zgłaszają nadmierny przyrost masy ciała i trudności w pozbyciu się nadmiernych kilogramów. Otyłość wiąże się często z występowaniem insulinooporności, co wpływa na problemy z masą ciała i zajściem w ciążę.

PCOS — dieta

Dietoterapia wraz ze zwiększeniem aktywności fizycznej u kobiet chorych na PCOS poprawia efektywność leczenia farmakologicznego. Dieta i umiarkowany, ale regularny wysiłek fizyczny może pomóc w zakresie redukcji masy ciała i obniżenia stężenia glukozy we krwi. Ponadto aktywność i dieta poprawia insulinowrażliwość komórek oraz zmniejsza lipotoksyczność tkanki tłuszczowej.

Kobiety powinny stosować dietę o obniżonej kaloryczności z ograniczeniem nasyconych kwasów tłuszczowych, opierającą się na produktach o niskim indeksie glikemicznym. Dieta powinna także zawierać dużo owoców i warzyw (co najmniej 5 porcji dziennie), błonnika (np. chleb razowy, pełnoziarniste płatki zbożowe i brązowy ryż), chude mięso, ryby i mięso drobiowe.

PCOS — leczenie

Postępowanie w przypadku rozpoznania wielotorbielowatych jajników uzależnione jest od tego, czy pacjentka planuje ciążę w danym momencie, czy nie. Według najnowszych wytycznych duże znaczenie przypisuje się stanowi psychicznemu pacjentki.

Oprócz dążenia do osiągnięcia stabilizacji hormonalnej bądź uzyskania ciąży należy przede wszystkim zadbać o to, aby kobieta zaakceptowała swoje ciało i wygląd. Można to osiągnąć m.in. dzięki stabilizacji masy ciała na odpowiednim poziomie oraz zmniejszeniu nadmiernego owłosienia. Należy pamiętać, że nadwaga bardzo zwiększa objawy kliniczne PCOS.

Redukcja nadwagi jest niezwykle istotna u kobiet z PCOS. W pierwszej kolejności należy zaproponować redukcję masy ciała oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Okazuje się, że obniżenie masy ciała o 5 proc. oraz podjęcie ćwiczeń fizycznych daje bardzo zbliżone efekty do leczenia farmakologicznego – u pacjentek z zaburzeniami owulacji następuje powrót cykli owulacyjnych. Do terapii często włącza się też leczenie farmakologiczne. Tabletki antykoncepcyjne i metformina (lek na cukrzycę) mogą poprawić nierównowagę hormonalną i złagodzić objawy zespołu policystycznych jajników.

PCOS – diagnostyka

Diagnostyka rozpoczyna się od:
• badań hormonalnych (m.in. FSH, LH, progesteron, testosteron, hormony tarczycy, prolaktyna);
• USG narządu rodnego;
• badań w kierunku insulinooporności (stężenie glukozy i insuliny, OGTT).

Niekiedy poszerza się badania pod kątem zespołu metabolicznego, który często współistnieje z PCOS.

Autorką tekstu jest dietetyk Joanna Wasiluk.